Cao-Đắc Tuấn (Danlambao) - Tóm Lược: Trước thềm năm mới 2017 chúng ta hãy tạm ngưng mọi hoạt động để ôn cố trước khi tri tân, và cám ơn Ban Biên Tập (BBT) Dân Làm Báo (DLB), mọi tác giả, và độc giả khắp nơi, nhất là những độc giả viết lời phê trên các diễn đàn. Trong năm 2016, trang mạng DLB đã phát triển mạnh mẽ kể cả số lượng và phẩm chất các bài đăng. So sánh DLB với các trang mạng khác dựa vào các thống kê về lưu thông trên mạng cho thấy DLB có một vị trí đáng kể trong các trang mạng truyền thông và tin tức. Số lượng độc giả gia tăng 13% so với năm 2015. Gần 350 tác giả đóng góp bài vở với đủ mọi thể loại, từ bình luận, tin tức, tới biếm họa, âm nhạc. Số người viết lời phê có đăng ký và avatar cũng gia tăng. Tôi lựa ra 50 còm sĩ tiêu biểu cho khối độc giả DLB để cám ơn và ghi nhận những đóng góp của họ. Các chi tiết đặc thù, các sự kiện hoặc câu chuyện, và biệt hiệu về mỗi còm sĩ được ghi nhận.
*
Trước hết, năm mới 2017 sắp đến, trong dịp đầu năm, tôi xin kính chúc tất cả các bạn trong Ban Biên Tập (BBT) Dân Làm Báo (DLB), các tác giả, còm sĩ, và độc giả một năm mới thịnh vượng, bình an, và hạnh phúc.
Năm ngoái, cũng vào khoảng thời gian này, tôi viết bài "
Ôn cố tri tân trong thôn" (Cao-Đắc 2016) với mục đích duyệt lại mọi chuyện trong năm 2015, chú trọng vào các biến cố hoặc sự kiện xảy ra trong thôn, đặc biệt là những độc giả viết lời phê (còn gọi là còm sĩ). Năm nay, tôi viết bài này với cùng mục đích nhưng với hình thức hơi khác. Tương tự như năm ngoái, nhìn lại năm qua, chúng ta đã trải qua một quãng đường dài. Chúng ta đạt được những thành quả cụ thể trong sứ mạng truyền bá thông tin. Mỗi người trong chúng ta đóng góp trong việc là một chiến sĩ thông tin, từ việc đọc bài, viết bài, cho đến việc viết lời phê và thảo luận với nhau (
tlđd.).
Trong bài này, tôi sẽ ôn cố về những đề tài sau liên quan đến thôn DLB trong năm 2016: Ban Biên Tập (BBT), tác giả, biến cố đáng chú ý, thống kê về lưu thông trên mạng và so sánh DLB với các trang mạng khác, và độc giả.
A. BBT DLB có công lớn lao trong việc tạo dựng một môi trường thông tin học hỏi trong tinh thần tự do ngôn luận:
Trước hết, chúng ta phải cám ơn các bạn trong BBT DLB đã có công xây dựng, duy trì, và vun sới một sân chơi cho độc giả khắp nơi trên thế giới. (Tôi sẽ không phân biêt BBT và Administrator vì tôi nghĩ nhiệm vụ của hai người hoặc nhóm người đó có chồng tréo nhau.) Tôi tin rằng ai cũng trân trọng những nỗ lực không ngừng của BBT trong việc lựa chọn, chỉnh sửa, dàn xếp, trình bày bài vở, kiểm soát nội dung lời phê, và giao tiếp với độc giả và tác giả về những đề tài và nội dung thích hợp trong công cuộc đấu tranh và đóng góp cho việc xây dựng một quốc gia không cộng sản trong tương lai rất gần. Công việc đó đòi hỏi sự chăm sóc và chú tâm 24/7.
Đương nhiên trong cuộc duy trì trang mạng với mấy chục ngàn người ghé thăm hàng ngày, BBT phải đối phó với nhiều vấn đề. Một trong những vấn đề đó là việc duyệt xét lời phê và xóa lời phê vì vi phạm nội quy. Vài còm sĩ chỉ trích BBT xóa còm vô lý, hoặc không công bằng. Có còm sĩ tin rằng trong nhóm BBT có người thiên cộng nằm vùng, và cố tình xóa còm chống cộng. Tôi không rõ hư thực thế nào nhưng có nhận xét rằng nhiều còm (còm = lời phê) chống cộng ác liệt, từ những nhận xét sâu sắc cho đến những lời nguyền rủa nặng nề, mà không bị xóa. Đó là không kể đa số những bài đăng trên DLB đều có nội dung chống cộng mạnh mẽ. Do đó, khó mà có một còm nào đó có sắc thái thật đặc biệt để được "chiếu cố" đặc biệt.
Theo tôi, có vài lý do còm bị xóa (ngoài việc cố tình bị xóa vì vi phạm nội quy). Trước hết còm có thể bị xóa chùm vì trả lời một còm đang bị xóa vì vi phạm nội quy; thí dụ còm của dư luận viên (DLV) viết bậy bạ hoặc dùng từ ngữ tục tĩu. Thứ nhì, còm có thể vi phạm nội quy mà người viết không biết; thí dụ, viết tiếng Việt không dấu. Thứ ba, còm không được đăng vì bị đưa vào Spam folder tự động bởi hệ thống DISQUS. Có thể địa chỉ IP của còm giống như địa chỉ IP nằm trong sổ đen. Có thể còm có địa chỉ IP được ngụy trang và việc đó bị DISQUS khám phá, và bị khả nghi. Tôi không rành về các việc này lắm nhưng có người cho biết họ có vấn đề viết còm trên các trang mạng khác khi họ dùng các kỹ thuật giấu địa chỉ IP.
Ngoài việc duyệt xét lời phê, xóa còm, BBT có nhiều việc phải làm, nhất là việc lựa chọn bài vở để đăng. Tuy các tác giả gửi bài, BBT vẫn phải duyệt xét, chỉnh sửa, và sắp xếp cho đúng thể để đăng trên trang mạng. Tôi nghĩ BBT đã làm một việc xuất sắc về phương diện này.
B. Khối tác giả đăng bài trên DLB là một khối có khả năng đa dạng và kiến thức phong phú:
Một đặc điểm của trang mạng DLB là tính chất đa dạng của bài vở, từ hình thức đến nội dung. Như tôi đã viết năm ngoái (Cao-Đắc 2016), các tác giả đã bỏ công nghiên cứu, biên soạn, góp nhặt, trình bày, và viết những bài có giá trị, từ các biếm họa, ca khúc, thơ, văn, cho tới các bài bình luận, khảo luận, phân tích, nhận xét, báo cáo, và bày tỏ ý kiến. Những bài này giúp truyền bá thông tin, kiến thức, và trao đổi quan điểm. Một điểm quan trọng mà ai cũng biết, có lẽ trừ những người cộng sản, là tất cả các tác giả đóng góp bài vở hoàn toàn không có thù lao hay bất cứ một hình thức bồi hoàn nào. Tất cả đều do tự nguyện. Việc này có thể khó hiểu cho những người cộng sản, nhưng đó là sự khác biệt giữa quốc gia và cộng sản, hoặc "lề dân" và "lề đảng."
Tôi ghi được 346 tên tác giả vào lúc tôi viết bài này (29 tháng 12 năm 2016 theo giờ VN). Điều đó không có nghĩa là có 346 người khác nhau vì có người dùng nhiều tên hoặc bút hiệu/ bút danh. Số lượng đóng góp của tác giả này không đồng đều. Có những tác giả viết rất hăng, đăng cả chục bài trong năm. Có những tác gỉả chỉ viết một bài. Về phẩm chất, tôi không thể có nhận xét chính xác vì tôi không đọc hết tất cả mọi bài. Ngoài ra, tôi có những ý thích chủ quan nên không thể có một cái nhìn tổng quát khách quan. Tuy nhiên, qua số bài tôi đọc, phẩm chất bài thường khá cao, có những tin tức thiết thực, bình luận hữu ích, lý luận sắc bén, và đề tài hào hứng. Điều đó không có nghĩa là tôi đồng ý hoặc có cùng quan điểm với tác giả. Tôi chỉ nhận xét nỗ lực của tác giả dưới khía cạnh là một blogger và hình thức của bài.
Có những bài bị các còm sĩ phê phán gắt gao, nhiều khi dùng lời lẽ nặng nề. Tôi mong tác giả các bài này không nên bực bội với những lời phê "thẳng thừng" này. Là tác giả, tôi cũng bị chê bai nhiều lần, và tôi lúc nào cũng học hỏi từ các lời phê xây dựng. Ngược lại, tôi cũng mong độc giả nên "nhẹ tay" với các tác giả và không nên có những lời lẽ chê bai chỉ trích nặng nề và nên nghĩ đến công lao tác giả bỏ ra viết bài cho độc giả đọc.
Qua những bài đăng trên DLB, ta thấy khối tác giả DLB gồm những người tận tụy, có khả năng trên nhiều lãnh vực và kiến thức phong phú. Tôi chân thành cám ơn tất cả tác giả cống hiến những bài đặc sắc cho độc giả DLB. Tôi mong sẽ có thêm các tác giả viết về những đề tài gây chú ý đến các độc giả phái nữ, sinh viên học sinh, giới lao động, để gia tăng phạm vi truyền thông.
C. Các biến cố, sự kiện quan trọng gây chú ý trong năm 2016:
Sau đây là những việc xảy ra trong năm 2016, trình bày theo thứ tự thời gian, đã gây xao động trong cộng đồng mạng và thể hiện qua những bài đăng trên Dân Làm Báo và phản ứng bạn đọc qua những lời phê bình trên diễn đàn các bài. Tuy tôi cố gắng giữ khách quan khi chọn lựa các biến cố này, tính chất khách quan không hoàn hảo và chắc chắn có những sai lầm hoặc thiếu sót. Mong độc giả thứ lỗi.
27-1-2016: Bầu cử ban chấp hành trung ương.
30-3-2016: Blogger Nguyễn Ngọc Già bị kết án 4 năm tù giam.
28-4-2016: Bài thơ "Đất nước mình ngộ quá phải không anh" của cô giáoTrần Thị Lam.
23-5-2016: Cuộc thăm viếng Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama, và cảnh tượng Nguyễn Thị Kim Ngân cho cá ăn.
31-5-2016: Nguyễn Xuân Phúc phát âm "Made in Vietnam" là "Ma dzê in Việt Nam."
14-6-2016: Máy bay SU-30MK2 mất tích và máy bay CASA 212 gặp tai nạn.
29-6-2016: Thảm họa cá chết tại miền Trung và Formosa nhận lỗi.
8-8-2016: Nguyễn Xuân Phúc đại náo phố cổ Hội An.
12-9-2016: Xác người gói chiếu.
2-10-2016: Hà Tĩnh nổi dậy.
10-10-2016: Nguyễn Ngọc Như Quỳnh bị bắt.
9-11-2016: Cuộc bầu cử tại Hoa Kỳ và kết quả Donald Trump đắc cử.
12-11-2016: Nữ giáo viên Hà Tĩnh bị ép đi tiếp đãi quan khách.
25-11-2016: Cái chết của Fidel Castro.
30-11-2016: Tin đồn đổi tiền.
Trong những biến cố sự kiện trên, có vài sự kiện khá quan trọng. Quan trọng nhất là thảm họa môi trường và sự đểu cáng của NCQCS trong việc bồi thường nạn nhân và bao che cho Formosa. Thứ nhì là cuộc nổi dậy của dân Hà Tĩnh biểu tình chống đối Formosa, nói lên tinh thần bất khuất của dân Việt Nam. Thứ ba là kết quả cuộc bầu cử tại Hoa Kỳ với việc thắng cử bất ngờ của Donald Trump.
D. Thống kê về lưu thông trên mạng và so sánh DLB với các trang mạng khác.
Lưu thông trên trang mạng (Website traffic) là một yếu tố quan trọng trong việc định giá một trang mạng vì nó cho biết số lượng dữ liệu được gửi và nhận tại trang mạng đó. Đối với DLB, yếu tố này đóng vai trò quan trọng vì nó cho thấy mức độ tiếp cận DLB của độc giả và phản ảnh phần nào sức mạnh của phong trào dân chủ.
Có ba thông số quan trọng trong lưu thông trang mạng: người nhập trang hoặc ghé thăm (visitors), số trang coi hoặc lượng truy cập (pageviews), và số trang coi cho mỗi lần nhập trang (pages per visit). Thảo luận về các vấn đề này rất phức tạp và dài dòng nên tôi không thể trình bày đầy đủ. Ý nghĩa của các thông số này cần phải hiểu rõ để có sự hiểu biết rõ rệt về tầm hoạt động của một trang mạng.
1. Các thống kê lưu thông trang mạng DLB có vẻ không thống nhất nhưng FLAG COUNTER cho thấy số độc giả hàng ngày gia tăng 13% trong năm 2016:
Dường như DLB dùng hai dụng cụ trong việc phân tích lưu thông trang mạng. Đó là Histats và FLAG COUNTER. Cả hai là dụng cụ giúp một chủ trang mạng có những thống kê về các thông số lưu thông để có những kế hoạch hoặc dự trù cải thiện hoặc duy trì các hoạt động, nội dung, hoặc hình thức trên trang mạng của mình. Histats thu thập lưu thông trên mạng cho DLB và báo cáo các thông số về tổng số trang coi (pageviews hoặc page views), số người nhập trang (ghé thăm) (visitors), và các thông số thống kê khác. Trong bài này, tôi dùng số lần nhập trang, ghé thăm, hoặc truy cập như nhau, và cả ba đều có nghĩa là "visits." FLAG COUNTER chính yếu thu thập nguồn gốc người ghé thăm (visitors), từ quốc gia nào, và cho biết thống kê về tổng số người ghé thăm DLB từ từng quốc gia trên thế giới.
Hình 1 cho thấy chỗ bấm vào để xem thống kê lưu thông của Histats và FLAG COUNTER. Sau khi bấm vào "Bạn ghé thăm" (cho Histats) hoặc "221 flags collected" (cho FLAG COUNTER), bạn có thể bấm các lựa chọn để coi thêm chi tiết.
a) Thống kê cung cấp bởi Histats:
DLB dường như bắt đầu dùng Histats vào ngày 17 tháng 5 năm 2012. Histats trình bày các thông số thống kê dưới hai dạng chính: tích lũy (cumulative) và đang xảy ra (trực tuyến) (online). Tích lũy cho thấy tổng số tích tụ từ ngày bắt đầu dùng (tức là ngày 17 tháng 5 năm 2012). Nên để ý tôi dùng dấu phẩy cho phần ngàn theo thói quen ở Hoa Kỳ. Các bạn ở các quốc gia khác có thể thay dấu phẩy bằng dấu chấm (và dấu chấm bằng dấu phẩy). Vào lúc tôi viết bài này (28 tháng 12 năm 2016 theo giờ VN), Histats cho thấy các thông số sau trong phần tóm tắt tổng quát:
Số ngày từ lúc tạo (tức là từ ngày 17 tháng 5 năm 2012): 1685
Tổng số trang coi (total page views): 300,454,981
Tổng số người ghé thăm (total vistors): 65,358,629
Số trang coi cho mỗi lần nhập trang hoặc ghé thăm (page views per visit): 4.59
Mới đây, DLB đăng bài thông báo về các thống kê này (Dân 2016).
Histats không cho biết rõ định nghĩa của các thông số. Tuy nhiên, định nghĩa của Tổng số trang coi (total page views) thường theo định nghĩa thông thường trong kỹ nghệ thông tin. Đó là tổng số trang được truy cập. Định nghĩa của người ghé thăm (visitors) thường không thống nhất và tùy vào định nghĩa của khoảng thời gian dùng để đếm số người và cách thức phân biệt người ghé thăm cá biệt (unique visitors) hay người ghé thăm trong một khoảng thời gian ấn định nào đó. Dựa vào các số thống kê cho mỗi ngày, mỗi tháng, cung cấp bởi Histats, ta có thể kết luận rằng tổng số người ghé thăm tích lũy trong năm phản ảnh tổng số ghé thăm nhiều lần bởi mỗi người. Ngoài ra, Histats không cho biết định nghĩa của "Tổng số người ghé thăm lần đầu" (First time visitors) và cách thức phân biệt người ghé thăm lần đầu và người ghé thăm nhiều lần. Thông thường các chương trình áp dụng phân tích lưu thông trên mạng dùng địa chỉ IP và cookies để phân biệt người ghé thăm nhiều lần và người ghé thăm cá biệt. Do đó, con số 65,358,629 người ghé thăm ở trên (từ ngày 17 tháng 5 năm 2012 cho tới ngày 28 tháng 12 năm 2016) không có nghĩa là có hơn 65 triệu người khác nhau ghé thăm. Thống kê cho hàng ngày có lẽ chính xác hơn và phản ảnh phần nào số lượng người vào trang mạng trong một ngày.
Bạn có thể coi các thông số thống kê hàng ngày bằng cách bấm vào "Thống kê lưu thông" (Traffic stats) và bấm mỗi giờ (hourly), mỗi ngày (daily), hoặc mỗi tháng (monthly) để coi các con số thống kê này vào bất cứ ngày, tháng, năm nào.
Hình 2 cho thấy các con số thống kê do Histats cung cấp (ghi trong ô màu xám) và các con số tính toán từ các thống kê này (ghi trong ô màu vàng). Thí dụ, "Tổng số trang coi mỗi ngày" được tính bằng cách chia "Tổng số trang coi" (trong năm) cho 365.
Vài điểm đáng chú ý trong Hình 2 được ghi chú bằng màu đỏ. Thí dụ, tổng số trang coi (300,454,981) báo trong phần tóm tắt (summary) không phù hợp với tổng số tính toán (240,069,199) trong khi tổng số người ghé thăm (65,358,629) phù hợp với tổng số tính (65,358,644). Sự khác biệt hơn 60 triệu rất đáng kể. Có thể có một lỗi nào đó trong việc tính toán hoặc thông báo. Ngoài ra, trong năm 2016, tổng số trang coi mỗi ngày (131,655) dường như phù hợp với các thống kê khác, nhưng tổng số người ghé thăm mỗi ngày (42,173) có vẻ hơi cao.
b) Thống kê cung cấp bởi FLAG COUNTER:
FLAG COUNTER không phải là một dịch vụ cung cấp thống kê lưu thông trên mạng, mà chuyên về thu thập gốc gác xứ sở của người ghé thăm (và trình bày cờ quốc gia của người ghé thăm) dựa vào địa chỉ IP và các dữ kiện địa lý vị trí khác. Tuy nhiên, các con số cung cấp bởi FLAG COUNTER cũng hữu ích cho việc ước tính số người ghé thăm và số trang coi.
Trong bài trước (Cao-Đắc 2016), tôi viết về ý nghĩa của FLAG COUNTER, số người viếng thăm (visitors), và số lượng đọc (flag counter views). Trong bài này, tôi chỉ báo cáo các con số thống kê này. Sau đây là thống kê tôi dùng Excel spreadsheet để tính toán cho hai năm 2015 and 2016. Các số là số trung bình trong cả năm.
Số người ghé thăm (độc giả) trung bình mỗi ngày: 20,878 (2015), 23,590 (2016).
Số trang coi (đọc) trung bình mỗi ngày: 104,126 (2015), 103,269 (2016).
Do đó, số độc giả trung bình mỗi ngày gia tăng từ 20,878 trong năm 2015 đến 23,590 trong năm 2016. Mức gia tăng là 12.98% trong năm 2016. Ta thấy có gia tăng trong năm 2016 nhưng mức gia tăng này thua mức gia tăng năm 2015 (20%) (Cao-Đắc 2016). Về số lượng coi, ta có thể suy ra rằng trung bình trong một ngày, một độc giả vào DLB coi 4.9 trang trong năm 2015 (104,126/ 20,878), và 4.38 trang trong năm 2016 (103,269/ 23,590).
So với Histats, FLAG COUNTER ghi các con số thống kê ít hơn. Ta không thể kết luận con số nào chính xác hơn. Nhưng cả hai đều ghi nhận mức gia tăng từ năm 2015 đến năm 2016: 5.45% (Histats) và 12.98% (FLAG COUNTER). Tôi nghĩ con số 12.98% có vẻ chính xác hơn vì nó phù hợp với mức gia tăng năm ngoái.
2. Xếp hạng và thống kê về lưu thông trên mạng:
Histats và FLAG COUNTER là hai dụng cụ do chủ một trang mạng hoặc blog cài vào trang mình để giúp họ tìm hiểu về độc giả. Để có thể coi thống kê của bất cứ trang mạng hoặc blog nào, ta phải dùng loại dụng cụ khác. Đó là loại phân tích và xếp hạng trang mạng dựa vào lưu thông trên mạng. Có nhiều dụng cụ này hiện hữu trên thị trường. Tôi sẽ trình bày hai dụng cụ: SimilarWeb (Xem, SimilarWeb) và Alexa (Xem, Alexa). Hai dụng cụ này cho ta phương tiện so sánh thống kê về lưu thông trên mạng của các trang mạng hoặc blog. Tôi sẽ trình bày các thống kê này cho khoảng 15 trang mạng ở Hoa Kỳ và Việt Nam để so sánh với DLB.
Các thông số quan trọng trong thống kê lưu thông mạng gồm có những thông số sau đây. Dựa vào các thông số này và các thông số khác, một trang mạng được xếp hạng so với các trang mạng khác.
Hạng (TG): Thứ hạng xếp trên toàn thế giới.
Hạng (VN): Thứ hạng xếp tại Việt Nam so với các trang mạng khác xuất phát từ Việt Nam.
Hạng (US): Thứ hạng xếp tại Hoa Kỳ (United States) so với các trang mạng khác xuất phát từ Hoa Kỳ.
Số lần nhập (hoặc ghé thăm) (Total visits): Tổng số lần nhập từ máy tính và điện thoại di động trong khoảng thời gian được ấn định. Theo SimilarWeb, mỗi "visit" là một lần nhập trang trong vòng 30 phút. Thí dụ nếu một người nhập trang nhiều lần trong vòng 30 phút, sẽ được coi là một lần nhập trang. Bảng liệt kê của SimilarWeb dùng tổng số nhập trung bình mỗi tháng trong sáu tháng gần nhất, từ tháng 6, 2016 tới, và kể cả, tháng 11, 2016.
Thời gian trung bình nhập trang (Avg. Visit duration): Khoảng thời gian từ trang đầu tới trang chót trong một phiên nhập trang, tính theo phút. Con số này càng lớn càng tốt vì nó cho thấy người vào dành nhiều thì giờ cho mỗi trang.
Trang mỗi lần nhập (Pages per visit): Tổng số trang coi chia cho tổng số nhập trang trong khoảng thời gian ấn định. Con số này không nói lên được phẩm chất nội dung trang, vì nó không cho biết người vào coi một trang mạng trong bao lâu, mà chỉ nói số trang coi cho mỗi lần nhập vào.
Bounce rate: Phần trăm số người nhập trang (visitors) rời trang mạng đó sau khi chỉ coi một trang. Do đó, con số này càng nhỏ càng tốt vì cho thấy ít người bỏ trang mạng sau khi coi một trang.
% từ VN: Phần trăm số độc giả đến từ Việt Nam.
% từ US: Phần trăm số độc giả đến từ Hoa Kỳ.
Hình 3 cho thấy bảng so sánh và xếp hạng và các thông số lưu thông dùng SimilarWeb. Có những thông số bị bỏ trống vì không có dữ liệu, thí dụ như con số quá nhỏ nên không có thống kê chính xác hoặc có ý nghĩa.
SimilarWeb không cho biết thứ hạng tại Hoa Kỳ của DLB và các trang mạng được truy cập hầu hết tại Việt Nam. Theo SimilarWeb, zing.vn và vnexpress.net là hai trang mạng xếp hạng cao nhất tại Việt Nam. Hạng zing.vn và vnexpress.net xếp 5 và 6 vì hạng nhất tới hạng tư là bốn trang mạng xuất phát từ Hoa Kỳ: facebook.com, google.com.vn, google.com, và youtube.com.
Từ hình 3, SimilarWeb cho thấy DLB có tổng số visits là 1.4 triệu/ tháng và số trang coi cho mỗi visit là 2.79. Do đó, tổng số trang coi mỗi tháng là 1.4 triệu x 2.79 = 130,200. Con số này khá gần với con số do Histats cung cấp ở trên (131,655).
Hình 4 cho thấy bảng so sánh và xếp hạng dùng Alexa. Alexa không cho biết số lượng nhập trang hoặc ghé thăm trừ phi trả một số tiền. Trong hình 4, hai số cho vnanet.vn ghi màu đỏ vì hai con số này không tương ứng với US mà là Tàu cộng (CN). Tôi không hiểu tại sao 45.80% trong tổng số người ghé thăm trang mạng vnanet.vn lại đến từ Tàu cộng.
Bảng xếp hạng của Alexa dựa vào dữ liệu lưu thông qua ba tháng gần nhất (Xem, Alexa) dùng một phương pháp chủ quyền dựa vào số người thăm riêng rẽ (unique visistors) và số trang coi (pageviews).
So sánh bảng xếp hạng và thống kê về các thông số lưu thông trên mạng giữa SimilarWeb và Alexa, ta thấy các con số không thống nhất và có nhiều khác biệt. Tuy nhiên, có một số dữ kiện giống nhau phản ảnh mức đáng tin cậy khá cao. Sau đây là những chi tiết đáng tin cậy khá cao này: (1) Tại Việt Nam, thứ hạng của DLB cao hơn danluan và vnanet; (2) Bounce rate của DLB nhỏ hơn vnanet, chinhphu, tuoitre, thanhnien; nhưng lớn hơn anhbasam, bacaytruc, và voatiengviet; (3) Thời gian trung bình cho mỗi lần nhập trang của DLB bằng tuoitre, nhiều hơn danluan, chinhphu, thanhnien, qdnd, và voatiengviet; nhưng ít hơn anhbasam và bacaytruc.
Bounce rate và thời gian trung bình là hai thông số liên quan đến phẩm chất độc giả vì chúng cho thấy mức độ chăm chú đọc của độc giả. Hai trang mạng có thứ hạng cao tại Việt Nam là tuoitre và thanhnien (vì cả hai có số lượng nhập cao) nhưng phẩm chất độc giả kém DLB. Đó là không kể việc DLB bị tường lửa ngăn chận. Kết luận này dựa vào các thống kê của hai dụng cụ phân tích lưu thông trên mạng nên mức độ chính xác khá cao.
E. Độc giả và còm sĩ của DLB.
Lưu thông trên mạng có được là do độc giả ghé thăm, nhập vào trang mạng, và bỏ thì giờ đọc và viết lời phê. Do đó, vai trò của độc giả rất quan trọng trong việc duy trì sinh hoạt của một trang mạng. Chúng ta phải cám ơn độc giả DLB, âm thầm hay năng động (qua việc viết lời phê). Không có độc giả, không có tờ báo tự do nào có thể sinh tồn.
Ta nên thử tìm hiểu độc giả DLB là ai. Trong phần này, tôi sẽ trình bày các dữ kiện liên hệ đến thành phần độc giả và những nhận xét cá nhân của tôi về các còm sĩ qua những lời phê trên diễn đàn.
1. Thành phần độc giả DLB:
Độc giả DLB đến từ mọi tầng lớp trong xã hội và khắp nơi trên thế giới. Thống kê của FLAG COUNTER cho biết số phần trăm của độc gỉả đến từ các quốc gia chính như sau: Việt Nam (49.3%), Hoa Kỳ (31.6%), Úc (3.8%), Gia Nã Đại (3.5%), Đức (2.9%), Pháp (1.6%) và hơn 200 quốc gia khác.
Ngoài tính chất đa dạng về nguồn gốc xứ sở, độc giả DLB cũng có nhiều sắc thái đặc biệt về các khía cạnh khác. Alexa cung cấp vài thống kê về thành phần độc giả hoặc người ghé thăm các trang mạng. Các thống kê này gồm có: giới tính, trình độ học vấn, và nơi dùng mạng. Tôi không rõ làm cách nào Alexa có được các thống kê này. Tôi đoán có lẽ họ móc nối và liên kết địa chỉ IP với các thông tin cá nhân tại các trang mạng khác như Facebook, linkedIn, v.v. Mức độ chính xác hoặc đáng tin của các thống kê này tùy vào trang mạng. Thí dụ, với DLB, Alexa cho biết mức độ đáng tin cậy thấp, có thể vì không có nhiều dữ kiện. Với VOA Tiếng Việt, mức độ đáng tin cậy trung bình. Dầu sao, biết về các thống kê này cũng hữu ích để ta tìm hiểu thêm về độc giả của DLB.
Hình 5 cho thấy biểu đồ về dân số học (demography) cho ba trang mạng DLB, VOA Tiếng Việt, và Google. Tôi chọn VOA Tiếng Việt vì trang mạng này có bài vở và tin tức gần giống như DLB, và có nguồn gốc độc giả gần giống nhau; và Google vì Google được xếp hạng nhất trên thế giới, Việt Nam, và Hoa Kỳ và do đó có thể cho những hiểu biết hữu ích. Các biểu đồ này so sánh số độc giả của trang mạng với cộng đồng mạng tổng quát dùng các vạch. Ở giữa mỗi vạch là mức trung bình (TB) cộng đồng mạng. Bên trái là dưới TB và bên phải là trên TB.
Từ các biểu đồ này, ta có những nhận xét sau:
- Về giới tính, cả hai trang mạng DLB và VOA Tiếng Việt tương đương nhau. Đa số độc giả là phái nam. Phái nữ rất dưới trung bình.
- Về trình độ học vấn, hơi có chút khác biệt giữa DLB và VOA Tiếng Việt. Thành phần độc giả DLB với trình độ hậu đại học (thí dụ, thạc sĩ, tiến sĩ, bác sĩ, luật sư) nhiều hơn mức trung bình của cộng ̣đồng mạng và cũng nhiều hơn thành phần độc giả VOA Tiếng Việt với trình độ hậu đại học.
- Về nơi dùng mạng, hầu hết độc giả của hai trang mạng DLB và VOA dùng ở nhà và nơi làm việc ngang ngửa nhau.
- Mức phân phối dân số của Google hầu như đồng đều về mọi thành phần. Có hai lý do. Dân số dùng Google rất nhiều, số truy cập hàng ngày lên đến cả tỉ. Do đó, sự phân phối theo luật thống kê số lớn cho biết sự phân phối sẽ đồng đều. Ngoài ra, vì Google có dụng cụ tìm tòi trên mạng về đủ đề tài nên ai cũng thích dùng.
Một trang mạng nên có biểu đồ dân số thăng bằng như biểu đồ của Google, vì điều đó cho thấy trang mạng đó thích hợp với đủ mọi thành phần trong xã hội. Với các trang mạng đấu tranh cho dân chủ như DLB, tiêu chuẩn này còn quan trọng hơn các trang mạng xã hội khác, vì cuộc đáu tranh cần phải được ủng hộ bởi đỏ mọi tầng lớp dân. Do đó, DLB có thể dùng đó là mục tiêu trong việc phát huy tầm hoạt động. Thí dụ, có những bài vở chú trọng thêm về các vấn đề liên hệ đến phái nữ (chợ búa, mua bán, việc dạy dỗ con cháu), sinh viên, học sinh.
2. Nhận xét về các còm sĩ và biệt hiệu còm sĩ theo thể thành ngữ bốn từ:
Phần này sẽ trình bày các khía cạnh liên quan đến các còm sĩ có "thành tích" viết còm trong năm 2016. Tôi không dùng tiêu chuẩn đặc biệt gì để lựa chọn còm sĩ, mà chỉ dùng tiêu chuẩn rất chủ quan, dựa vào ấn tượng và trí nhớ (ngày càng suy kém) của tôi về các còm sĩ, và không nhất thiết dựa vào số lượng còm của mỗi còm sĩ. Đương nhiên các độc giả sẽ có nhiều ấn tượng khác biệt, và rất có thể đối nghịch với ấn tượng và cảm nghĩ của tôi. Tôi không có trí nhớ hoàn hảo, và chắc chắn sẽ bỏ sót nhiều còm sĩ có gây ấn tượng mạnh trong năm 2016. Với tất cả các còm sĩ mà tôi không có dịp viết đến trong bài này, tôi xin có lời thành thật xin lỗi.
Một số còm sĩ không còn xuất hiện thường xuyên hoặc biến mất trên các diễn ̣đàn trên DLB nữa. Họ có thể bận rộn với công việc hoặc cuộc sống, hoặc vì một lý do nào đó mà không thể tiếp tục viết còm. Tuy nhiên, tôi tin rằng no news is good news, và cầu chúc mọi việc an lành đến với họ. Năm ngoái, có 45 còm sĩ. Năm nay, 12 người không có tên, nhưng có thêm 17 người. Tổng số còm sĩ tôi viết đến trong bài này cho năm nay là 50.
Năm nay, để thay đổi không khí, tôi sẽ đặt ra các "biệt hiệu" gán ghép các còm sĩ. Các "biệt hiệu" được đặt ra để mô tả còm sĩ về một hay vài phương diện nào đó; thí dụ, diện mạo, avatar, dáng dấp, trí tuệ, bản chất, tính tình biểu lộ qua còm, cách trình bày, v.v. Đương nhiên, một số phương diện này (thí dụ, diện mạo, nhan sắc, dáng dấp) do trí tưởng tượng của tôi. Nhưng một số phương diện là do nhận xét chủ quan của tôi qua các lời còm của còm sĩ.
Các biệt hiệu được chế qua cách viết theo kiểu thành ngữ tiếng Việt. Đây là những thành ngữ tôi tự đặt ra và có thể chưa được dùng quen, nhưng đó là biệt hiệu tôi gán tặng các còm sĩ. Các câu thành ngữ này có tác dụng như so sánh và ẩn dụ. Ẩn dụ là mỹ từ dùng so sánh một cách gián tiếp với tác dụng làm nổi bật sự so sánh. Đa số các biệt hiệu tôi gán tặng các còm sĩ được phóng đại qua cách dùng từ ngữ biểu lộ sự việc đáng ngạc nhiên hoặc khó xảy ra.
Các thành ngữ biệt hiệu này được viết như sau.
- So sánh những việc chỉ sự ngạc nhiên tột đỉnh, thí dụ sững sờ về nhan sắc của một cô gái. Sự ngạc nhiên tột đỉnh này được diễn tả qua hai cách: (1) những hiện tượng thiên nhiên ngừng tác động (thí dụ gió ngừng thổi), (2) những vật thiên nhiên hoặc thuộc con người có tác động vượt quá khả năng thông thường (thí dụ đá khóc, môi gào).
- So sánh những việc chỉ khả năng khác thường bằng hai cách: (1) diễn tả tác động khác thường của một vật (thí dụ, ma sờn), (2) diễn tả tác động bình thường của một vật nhưng khác thường khi dùng vật đó đề so sánh một hành động hoặc một vật (thí dụ, thác đổ hoặc mưa tràn là hiện tượng thiên nhiên thông thường, nhưng dùng để so sánh hành động hoặc sự việc không dính líu gì đến thác nước hoặc mưa: avatar của cô như thác đổ mưa tràn).
- Về hình thức, các thành ngữ biệt hiệu này có một cấu trúc khá cố định. Trước hết, nhóm chữ đó có bốn chữ. (Tôi dùng "chữ" để chỉ "chữ" (letter) và "từ" (word).) Thứ nhì bốn chữ đó chia ra hai nhóm khác loại và xen kẽ nhau. Thí dụ, tay khóc chân cười có hai nhóm: danh từ (tay chân) và động từ (khóc cười) và bốn chữ xen kẽ nhau. Thứ ba, bốn chữ được lựa chọn có âm "thuận tai." Rất khó định nghĩa thế nào là "thuận tai" nhưng ta có thể áp dụng vài nguyên tắc căn bản về luật bằng trắc trong thi ca. Thí dụ, gió thổi mưa rơi nghe thuận tai hơn gió bay mưa rơi.
Sau đây là những nhận xét về các còm sĩ trong năm 2016 và "biệt hiệu" của họ. Tôi sắp xếp dựa vào tên của còm sĩ theo thứ tự mẫu tự số và ABC. Tôi ghi những nhận xét của tôi về các còm sĩ dựa vào những lời phê họ viết trong năm 2016.
Những nhận xét tôi viết về các còm sĩ dài ngắn khác nhau. Mức dài ngắn không liên hệ gì đến tính chất quan trọng hoặc ấn tượng về còm sĩ. Hầu hết những nhận xét này là sự thực và phản ảnh cảm tưởng trung thực của tôi. Điểm quan trọng là tôi chỉ ghi nhận những cảm nghĩ tốt đẹp vì thực ra đa số các còm sĩ là những người tốt đẹp, cư xử nhã nhặn, và có tài năng, tinh thần chống cộng cao, và lòng thương yêu đất nước bao la. Thỉnh thoảng có vài hành động hoặc lời còm quá đáng hoặc nặng nề vì phản ứng nhất thời. Nhưng vì tôi tin tưởng vào chân thiện mỹ của con người, tôi sẽ không nhắc đến những vết nhòa nhỏ nhặt này. Ngoài việc viết những cảm nghĩ trung thực, tôi cũng tô điểm thêm bằng những lời khôi hài để tạo không khí vui tươi. Tôi mong rằng những lời tôi viết sẽ không xúc phạm ai. Nếu có, xin các bạn thứ lỗi.
Tôi gán tặng biệt hiệu cho mỗi người. Có người có một biệt hiệu, có người có hai, ba, hoặc bốn. Số lượng biệt hiệu không phản ảnh tính chất chân thiện mỹ của còm sĩ, mà chỉ ghi nhận ý tưởng nhất thời trong lúc tôi viết. Với những còm sĩ phái nữ, biệt hiệu các cô là về nhan sắc tuyệt đẹp của các cô, bất kể tuổi tác. Với những còm sĩ phái nam, biệt hiệu các anh là về nhiều khía cạnh khác nhau, từ hình thức và nội dung lời còm, bản chất, tính tình, như được thể hiện qua các lời phê của các anh.
Bên cạnh tên các còm sĩ nick xanh là ba số trong ngoặc (X, Y, Z) và ghi chú "Private" (riêng tư) hoặc "Public" (công bố), theo sau là ngày mà còm sĩ ghi danh (đăng ký) cho nick xanh. Tôi ghi những con số này vào ngày 29 tháng 12 năm 2016 (giờ Việt Nam). Các nick đen không có các dữ kiện này vì DISQUS không lưu giữ hồ sơ.
Tất cả những thông tin này có sẵn trên DISQUS khi bạn bấm vào nick của còm sĩ. X là tổng số lời phê do DISQUS ghi nhận, kể từ tên còm sĩ được ghi danh hoặc đăng ký cho nick xanh. Y là tổng số phiếu thích (upvotes) cho tất cà các còm. Theo như tôi nhớ, ban đầu ai cũng có thể bấm like, nick đen hay xanh. Nhưng độ hai năm gần đây, DISQUS thay đổi chính sách và chỉ cho phép nick xanh bấm "like." Vì vậy, con số này có thể không chính xác cho những nick ghi danh hơn ba bốn năm. Z là số trung bình upvotes cho mỗi còm, và có thể coi là thông số về phẩm chất của còm. Nhưng điều đó không hoàn toàn đúng, vì có những còm hay mà không có nhiều upvotes có thể vì đăng trễ hoặc vào lúc nhiều người không đọc. "Private" hay "Public"cho biết sự lựa chọn của còm sĩ trong profile về việc cấm hay cho phép mọi người coi tất cả các còm của mình.
1. 4khuong: (671, 2469, 3.68) Private, 4 Nov 15.
4khuong là người đạo đức, quân tử, thẳng thắn, lịch sự, và hiểu biết, thể hiện qua lời lẽ anh viết. Anh có lòng vị tha, lịch sự với chiến hữu, nhưng cứng rắn khắt khe với dư luận viên (DLV). Anh có nhiều nhận xét tinh tế về các đề tài đang thảo luận trên diễn đàn. Đôi khi anh bực bội về văn phong của tác giả và thẳng thắn bày tỏ ý kiến một cách nhã nhặn. Phong cách quân tử và đạo đức, lời lẽ thẳng thắn, hiểu biết, và lịch sự của anh khiến cây vái cỏ chào.
2. Babui:
Babui là một thiên tài. Anh vẽ những bức biếm họa thật tài tình, gây ra những cảm xúc tương phản: vui buồn hờn tủi. Độc giả cười vì những ví von hài hước về các sự xấu xa của chế độ cộng sản, nhưng rồi sau đó khóc cho nỗi thống hận của tổ quốc dưới ách cộng sản. Anh viết rất ít còm, nhưng mỗi khi anh viết, anh viết với chân tình. Các biếm họa hoa cười cỏ khóc của anh thường được kèm theo với những vần thơ mắt cay giọt đắng, bộc lộ nỗi niềm bi thương uất hận của anh.
3. Bảo Như: (256, 747, 2.92) Public, 12 Apr 14.
Bảo Như là là một nhạc sĩ đa tài. Qua giọng văn, lời thơ, ý nhạc, tôi tưởng tượng cô là một thiếu nữ nhan sắc tuyệt vời. Trong một còm, tôi gọi nhan sắc cô là mắt thét môi gào, dựa vào ca khúc "Một Giấc Mơ Trong Cơn Mơ" của cô. Nhưng dường như cô không hài lòng lắm với câu đó, làm tôi quê một cục. Vậy tôi sẽ thử lần nữa. Nhan sắc của cô khiến thiên nhiên kinh hãi và sấm lặng sét ngừng.
4. Cánh Dù lộng gió: (2879, 11223, 3.89) Public, 30 Jul 14.
Cánh Dù lộng gió có lối diễn tả ý tưởng và tâm tình thật chân thành. Anh viết bài rất hay vì chủ đề bài rất thực tế và anh trình bày rõ ràng mạch lạc. Anh không cần dùng những lý thuyết rườm rà khó hiểu mà chỉ đưa ra những nhận xét tinh tế và chính xác. Cách viết chân tình của anh làm rung động thiên nhiên, khiến cỏ mến hoa thương.
5. cường hào ác bá: (2548, 1014, 0.4) Public, 28 Feb 13.
cường hào ác bá có nhiều nét đặc biệt. Anh rất dai dẳng trong các còm của anh, và nhất định trình bày kể lể hết những lý lẽ về vấn đề nào đó. Gần đây, anh rất tích cực trong việc chỉ trích Donald Trump. Điểm đáng phục là lúc nào anh cũng giữ điềm đạm, mặc kệ những lời giông bão, và không bao giờ dùng lời lẽ nặng nề với các còm sĩ đang cãi cọ với anh. Nhiều còm sĩ cho rằng anh là Dư Luận Viên (DLV) cộng sản cao cấp, dù anh thường bày tỏ lời chửi rủa chế độ cộng sản. Không cần biết anh là DLV hay không, kiểu lời dai lẽ dẻo và lý luận tỉ mỉ của anh cũng nên ghi nhận. Ngoài ra, thái độ giông lờ bão kệ trong cuộc tranh luận nẩy lửa giúp anh giữ vững lập trường.
6. Dân Quê: (3640, 12098, 3.32) Private, 7 Jul 13.
Dân Quê từng sống tại miền quê Việt Nam và sinh trưởng dưới chế độ cộng sản. Tuy nhiên, anh nhận thức bản chất lừa đảo và tàn ác của cộng sản và trở thành người chống cộng tích cực. Cùng với các còm sĩ quốc gia khác, anh truy đuổi DLV hoặc phê bình những bài viết có hơi hướm Việt cộng. Anh thụ hưởng nền giáo dục đại học tại xứ sở tự do và có một gia đình ấm cúng. Tuy bận rộn với vợ con, anh đóng góp thường xuyên trên DLB. Với những thành đạt sự nghiệp, sự đóng góp tích cực của anh qua những lời phê đầy ý nghĩa của một người trẻ thoát khỏi thế giới u mê của Việt cộng làm vẻ núi vang sông.
7. daubetangthuong: (282, 2589, 9.18) Public, 19 May 13.
daubetangthuong sinh trưởng trong chế độ cộng sản nhưng có óc sáng suốt nhận ra bản chất tàn bạo của chế độ. Từ khi sinh sống trên xứ tự do, anh tham gia viết bài và lời phê trên các trang mạng chống cộng để kêu gọi giới trẻ thức tỉnh. Tuy bận rộn với công việc và con nhỏ, anh vẫn đóng góp trên DLB với những bài viết sắc bén và các bài hát chế dí dỏm, vạch trần sự lố lăng của tuyên truyền cộng sản. Giọng hát anh truyền cảm, rung động lòng người, chạnh hoa cảm lá. Những bài hát chế biến đổi lời nhạo báng chế độ cộng sản của anh khiến ma sờn quỷ thẹn.
8. Free Duck: (6329, 25192, 3.98) Private, 23 May 13.
Free Duck nghe đồn là cựu học sinh Marie Curie và do đó nói tiếng Tây như gió. Cô viết còm thường xuyên, và nhiều khi viết tỉ mỉ về đề tài đang thảo luận. Những gì cô viết rất có giá trị và thường dựa vào nghiên cứu hoặc tài liệu uy tín, từ việc gọi nước Hoa Kỳ là "Hiệp chúng quốc" thay vì "Hiệp chủng quốc" cho đến điều 53, Hiến pháp Việt cộng. Khi tôi hỏi cô là dân húi cua hay kẹp tóc thì cô trả lời theo kiểu anh Tư Xị cho là "sắc sắc không không" làm tôi quay chong chóng. Vì ý nghĩa "sắc sắc không không" trong Phật giáo nói đến tương giao giữa vô hình và hữu hình, và cặp mắt là cửa sổ của tâm hồn, sắc đẹp cô là sắc đẹp mắt sắc tâm không khiến hồn bay xác lịm.
9. Giăng Mắc Toi: (1426, 3669, 2.57) Public, 24 Sep 14.
Giăng Mắc Toi thường kèm theo hình ảnh trong các lời phê của anh. Những hình ảnh anh rất có ý nghĩa, thường kèm theo các lời phát ngôn. Nick của anh hơi chút khó hiểu. "Giăng" dường như là tên phát âm từ "Jean" (tiếng Pháp), nhưng "Mắc Toi" thì tôi bó tay và chỉ đoán đó là cách gọi cho "McCoy." Nhưng tại sao "McCoy"? Có thể "mắc" có nghĩa là "vướng bận" và "toi" có nghĩa là "mất, phí." Tuy nick mưa giăng gió mắc của anh khó hiểu, những lời phê và hình ảnh trong các còm anh rất rõ ràng minh bạch phản ảnh một tinh thần chống cộng mạnh mẽ.
10. Guest:
Guest không nhất thiết là nick của một còm sĩ. Khi lời phê của ai bị xóa thì tên người đó tự động biến thành Guest. Tuy nhiên, anh Guest cố tình dùng tên Guest lúc viết lời phê như lời châm biếm cho việc còm anh khi ẩn khi hiện. Tôi mong mỏi BBT giữ gìn còm anh cẩn thận, đừng để gió thổi bay vào thùng rác. Ngoài việc post còm tranh luận với DLV, anh còn post các Youtube links cho các bản nhạc thiệt hay, thí dụ như bài Seabird của Alessi Brothers năm 1976. Anh thường viết còm ủng hộ phe nhà và tán gẫu với xóm viên trong Xóm Nhà Lá và lúc nào cũng muốn giữ hòa khí giữa các còm sĩ trong thôn. Chân tình anh với các bạn còm sĩ và âm nhạc anh ưa thích khiến cây rung cỏ động cho dù còm anh như ong núp bướm chường lúc ẩn lúc hiện.
11. hai xe ôm: (8395, 26863, 3.20) Public, 23 Mar 14.
hai xe ôm viết lời phê thường xuyên. Ngoài việc phát biểu ý kiến về các vấn đề trong bài, anh còn nghênh chiến với các DLV với những lời lẽ nghiêm trang và châm biếm. Dường như anh sinh sống tại Úc. Anh thương yêu những người bất hạnh tại Việt Nam và có lòng hảo tâm giúp đỡ họ đối phó với các khó khăn trong cuộc sống. Lòng nhân ái của anh bao la khiến biển cạn núi bằng và trời rung đất chuyển.
12. Hải Lăng: (576, 2538, 4.41) Public, 22 Aug 14.
Hải Lăng vừa là còm sĩ vừa là tác giả viết dưới tên Lê Hải Lăng. Anh là một tác gỉả lỗi lạc, viết những bài bình luận sắc bén. Có lẽ vì vậy mà anh và anh Hoàng Thanh Trúc được cộng sản vinh danh qua bài viết chỉ trích hai người trên trang mạng truyền thông Việt cộng. Anh cũng là một còm sĩ viết còm xây dựng. Anh post nhiều video clips hữu ích, links, các bài viết về các trận đánh trong cuộc chiến, bổ túc cho bài viết. Ngoài ra, anh còn là một thi sĩ đại tài. Bài thơ "Ai giết Quê hương cho giấc mơ Đại Hán" của anh là lời kết tội đanh thép chế độ cộng sản tại Việt Nam. Bài thơ "Còn Mô Áo Trắng Xuân Xưa" bày tỏ nỗi niềm tiếc thương Huế đầy cảm xúc. Những bài thơ của anh như núi đổ thác tràn. Những bài viết của anh chẻ sông rẽ sóng làm những người cộng sản điên cuồng tức giận.
13. Hoàng Hạc: (1058, 5638, 5.33) Public, 19 Feb 14.
Hoàng Hạc làm việc trong ngành máy bay, hình như máy bay quân sự. Anh có thú vui đi câu cá. Anh nguoiduatin và tôi thường chọc ghẹo gán ghép anh với cô Phóthườngdân, và anh hoan hỉ chấp nhận việc gán ghép đó. Anh có tài làm thơ hết xảy. Thơ anh khiến chữ nhảy hàng nghiêng với lời lẽ rung núi động rừng.
14. HoustonTX: (2246, 7463, 3.32) Public, Jul 31, 2015.
HoustonTX thường kèm theo hình ảnh hoặc video clip trong còm của anh. Còm anh chống đ̣ối sự tàn ác lừa đảo dối trá của chế độ cộng sản và ca ngợi các nhà đấu tranh dân chủ tại Việt Nam. Qua nick anh, dường như anh sinh sống tại Houston, Texas, nơi cộng đồng người Việt hải ngoại tập trung đông thứ ba sau Nam California and Bắc California. Lời lẽ trong các còm anh giúp các nhà đấu tranh dân chủ nung chí nấu tim chuẩn bị cho cuộc nổi lên mạnh mẽ lật đổ chế độ cộng sản tại Việt Nam.
15. Ichlam: (463, 1659, 3.58) Public, 14 Dec 15.
Ichlam dường như có máu làm biếng, nhưng anh hứa sẽ đọc hết bài tôi viết. Tôi nghi anh nói vậy để tôi khỏi tủi thân, vì tôi thấy anh cứ lang thang với các xóm viên Xóm Nhà Lá, rượu vào lời ra, tán dóc nhiều lúc cả đêm không ngủ. Tuy nhiên, mới đây anh chứng tỏ anh thuộc bài chút đỉnh khi anh viết cho anh 4khuong về Huffington Post mà tôi đề cập đến trong bài viết của tôi. Có lúc anh viết còm bằng thơ, theo thể thất ngôn bát cú, hoặc tứ tuyệt. Những còm và bài thơ của anh nói lên ý chí chống cộng mạnh mẽ và tình tương thân tương ái với các còm sĩ. Tôi hy vọng anh sẽ giúp hàn gắn những sứt mẻ trong các còm sĩ và xây dựng tình huynh đệ tỉ muội chi binh qua các lời còm hoặc vần thơ ghép núi nhập sông của anh.
16. iViệt:
iViệt viết nhiều còm chứa chan tình người dưới nick iViệt và nick khác. Cô có kiến thức rộng rãi về dinh dưỡng và sức khỏe. Dạo này cô không viết thường xuyên nữa và còn xóa còm của mình. Tôi không rõ lý do, nhưng mong cô trở lại và giữ các còm, để độc giả có dịp đọc, và đừng ra đi biền biệt khiến nhiều người, nhất là anh việt, nhớ thương. Sắc đẹp cô có cái gì kỳ bí đem lại bâng khuâng bứt rứt khiến mây nhung mưa nhớ, và sự vắng mặt của cô khiến trăng ngóng sao chờ.
17. JU MONG Sinh Sự: (13214, 95644, 7.24) Public, 10 Jun 13.
JU MONG Sinh Sự viết rất nhiều lời phê. Số lượng lời phê anh viết trong hơn ba năm rưỡi lên đến hơn 13 ngàn, trung bình hơn 10 lời phê mỗi ngày. Anh có kiểu viết lời phê như thể anh muốn gây sự với ai đó, đúng như nick của anh. May là những kẻ anh muốn gây sự là đám cộng sản hoặc dân chủ cuội. Anh có biệt tài kèm theo lời phê những hình ảnh châm biếm hoặc khôi hài. Những lời phê bình và hình ảnh anh post trên các diễn đàn có những lời châm lẽ chích làm xuyên núi thủng non.
18. Khoái Văn Nghệ: (98, 454, 4.63) Private, 3 Jul 15.
Khoái Văn Nghệ viết ít còm, vì ba mẹ cô không hài lòng việc cô đọc DLB. Nhưng mỗi lần cô có dịp viết, cô viết với lời lẽ chân tình và bày tỏ lòng quý mến những còm sĩ DLB. Tôi tin rằng cô là anh thư đất Việt và có một nhan sắc mà chỉ có những người hiểu biết rõ cô mới biết quý. Nhan sắc đó xứng đáng để được ngóng trông đợi chờ, dù cả đời cả kiếp cũng đáng, dựa vào một câu thật hay trong bài Khoẻ Vì Nước là câu "Thanh niên ơi, hồn thiêng núi sông đợi chờ." Nhan sắc núi đợi sông chờ của cô như hồn thiêng đất Việt khiến rừng trông biển ngóng.
19. Kieu Thu Nguyen: (293/1327/4.53) Public, 10 Mar 16.
Kieu Thu Nguyen viết ít còm, nhưng khi cô viết, lời thơ lai láng. Các câu thơ của cô có tính chất ca dao, theo thể lục bát. Dường như cô ở Canada, nhưng cô có vẻ thông thạo tiếng Đức. Avatar của cô là một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời với nét vẽ linh động (hình như bằng bút chì đen) một dung nhan cô gái có cặp mắt như xoáy vào tim và đôi môi ngây ngất như muốn ghì kéo tâm hồn. Không cần biết avatar đó có phản ảnh dung nhan cô hay không, tôi tin rằng nhan sắc cô khiến hồn ngây tim ngất vì mắt xoáy môi ghì.
20. Lam Mai Quế: (2410, 6204, 2.57) Private, 28 Oct 15.
Lam Mai Quế viết còm ngắn gọn, nhưng súc tích và đúng vào đề tài. Thỉnh thoảng cô tạt qua Xóm Nhà Lá tán gẫu với các xóm viên. Đôi lúc cô có những phát biểu bạo dạn bất ngờ. Có lần khi trả lời còm của anh Mây Lang Thang post hình cô gái gợi cảm, cô thách thức các ông có tài khiến hai ngón chân cái cô gái "dãnh dãnh." Qua cách viết còm và lối ăn nói mạnh bạo, tôi nghĩ nhan sắc cô thật quyến rũ mê hồn, với đôi mắt trữ tình và cặp môi gợi cảm. Nhan sắc mắt tiếc môi thèm đó chắc chắn sẽ làm các ông tưởng tượng lưng trườn ngón quíu.
21. Lâm Viên: (3413, 12512, 3.67) Private, 1 Nov 15.
Lâm Viên viết còm thường xuyên và có những nhận xét tinh tế. Bản tính cô ngay thật và cô nói thẳng, không "ngán" ai hết. Cô có tinh thần chống cộng rất cao, và sẵn sàng đối phó các luận điệu cộng sản. Cô sinh trưởng ở Đà Lạt và dường như trước đó hành nghề cô giáo. Hiện nay cô là dealer sòng bạc tại một thành phố bí mật mà chỉ có tôi biết. Là dealer sòng bài, nhan sắc thiên kiều bá mị và chim sa cá lặn của cô khiến nhiều tay đánh bạc sa cơ thất thế. Vì đây là hai câu thành ngữ thông thường nên tôi sẽ đặt thêm hai thành ngữ mới về nhan sắc của cô. Đó là mái tóc suối hận mây hờn bồng bềnh óng ả làm nhiều khách trong sòng bài bị chia trí, và cặp mắt xuyên tim móc phổi khiến nhiều người ngẩn ngơ mất hồn.
22. Lê Cửu Long: (629, 1164, 1.85) Public, 7 Dec 15.
Lê Cửu Long có óc quan sát tinh vi và mắt nhận xét tỉ mỉ như chim ưng, và tính tình và ăn nói thẳng thắn như cây tùng bách. Anh có nhiều đặc tính nổi bật và dường như tương phản nhau. Thí dụ anh có tính nóng giận dữ dội, nhưng vẫn có thể ngồi bốn năm tiếng đồng hồ chờ đọc còm trả lời của người khác. Với mắt tinh lời thẳng, tài nhận xét nhãn ưng mục điểu và cách ăn nói ngôn tùng ngữ bách của anh đôi khi anh khiến vài người khó chịu, nhưng kiến thức và kinh nghiệm của anh rất cần thiết cho giới trẻ.
23. Lê Dân Việt: (3351, 29450, 8.79) Private, 7 Dec 15.
Lê Dân Việt có lúc viết còm thường xuyên, có lúc bặt đi một thời gian. Tuy nhiên còm của anh lúc nào cũng có ý nghĩa. Anh vẫn thường tự trách là anh không có khiếu về âm nhạc nhưng tôi tin anh thích âm nhạc. Có lần tôi tâm tình với anh về chuyện tào lao và dường như anh cũng thích thú. Do đó, bản tính anh chắc cũng nhi đồng như tôi, và như vậy anh đúng là tuổi trúc lòng măng.
24. lite_breeze (11786, 50380, 4.28) Public, 3 Jan 13.
lite_breeze viết rất nhiều lời phê. Trong khoảng 4 năm, anh viết gần 12 ngàn còm, trung bình 8 còm mỗi ngày. Anh viết còm ngắn gọn, vô thẳng đề tài, và thường kèm theo links dẫn chứng. Lời phê anh rất có giá trị vì anh đưa ra những dẫn chứng vững vàng về ngôn ngữ Hán, sấm Trạng, tin tức Tây phương, tài liệu lịch sử, và các nguồn đáng tin cậy khác. Anh là người nghiêm nghị, ít đùa giỡn, nhưng tôi tin anh có óc hài hước. Trí tuệ uyên bác, cách diễn tả điềm đạm, và ý chí chống cộng kiên trì của anh tưởng như là làn gió hiu hiu, nhưng thực ra mạnh mẽ khiến bão tắt giông lùi.
25. Mây Lang Thang: (1643, 3571, 2.17) Private, 4 Jan 16.
Mây Lang Thang thường viết còm ngắn gọn, nhiều khi chỉ có hàng chữ "hahaha" hoặc hình một anh chàng bĩu môi nói "Thế cũng khoe" khiến độc giả phải bật cười. Anh post nhiều hình ảnh ác liệt cho thấy anh có mắt thẩm mỹ và óc nghệ thuật thật cao. Tên Mây lang thang của anh nghe có vẻ nghệ sĩ, nhưng tôi không rõ làm sao anh lang thang được khi anh có những hình ảnh các cô gái xinh đẹp mê hồn. Với các hình ảnh ác liệt và thỉnh thoảng thích cụng ly với các xóm viên khác, dường như mây của anh không lang thang mà kết hợp với mưa cho việc mây mưa trong cơn say. Các hình ảnh anh post quả thật khiến mây quyện mưa ghì trong cơn mưa say mây xỉn.
26. Mylinh Nguyen: (604, 2131, 3.53) Public, 4 Jan 13.
Mylinh Nguyen viết những lời phê cứng rắn, mạnh mẽ, và có lý luận vững vàng. Cô từng bày tỏ ý kiến không nên xóa còm các DLV để độc giả có dịp đọc các còm, và cô hy vọng có thể "hồi chánh" được những người cộng sản. Cô có một lý thuyết cao siêu về sự tiến bộ con người hơn các động vật khác là do ở hai bàn tay năm ngón. Đọc xong bài luận thuyết của cô, tôi nghe Duy Khánh hát bài "Một Bàn Tay" của Phạm Duy mà mê mẩn với tính chất thiên hình vạn trạng của bàn tay "êm ái, khoan khoái, vun sới, đưa lối, che mắt, ám khí, nắng lóa, khơi gió, ấm áp, bão táp, son vẽ, và thương nhớ" khiến tôi ngắm nghía hai bàn tay ám khí của vợ tôi cả ngày. Với lý luận vững chắc, lời lẽ cứng rắn, ý chí mạnh mẽ, không quờ quạng, đâu ra đấy, khiến cho gió mưa sợ hết hồn, Mylinh Nguyen có nhan sắc gió đứng mưa ngừng và đương nhiên bàn tay đưa lối của cô tay đưa ngón chỉ giúp cho những kẻ cộng sản lầm đường lạc lối trở về với tổ quốc.
27. mythanh: (1105, 4593, 4.16) Public, 1 Jan 13.
mythanh là thiên tài về cách dùng chữ, viết lách, làm thơ, và diễn tả ý tưởng một cách sâu xa, tinh tế. Đó là tính chất của một người phụ nữ có nét đẹp tuyệt vời, vừa thùy mị dịu dàng vừa nóng bỏng hấp dẫn (để làm nổi bật nét tinh tế và sắc sảo trong lời ăn tiếng nói). Trong một còm, tôi cho rằng cô có nhan sắc khuynh quốc khuynh thành và hoa nhường nguyệt thẹn. Nhưng đây là hai thành ngữ cổ điển đã xưa. Do đó, cho công bằng, tôi phải đặt thêm hai thành ngữ mới. Cô có thân hình nóng bỏng khiến băng tan tuyết chảy và cặp môi trữ tình khiến lửa giận mưa hờn.
28. Năm Nổ:
Năm Nổ viết lời phê có nhiều nét độc đáo. Anh có những nhận xét sâu sắc và post nhiều links và hình ảnh hữu ích (thí dụ về cộng đồng người Việt hải ngoại) kèm theo những lời khôi hài. Điểm lạ lùng là ngoài những hình ảnh hữu ích, anh thường post những hình ảnh dường như không liên quan đến lời còm của anh. Thí dụ, mông đít trần trụi của các em bé, múa may đánh võ của các tài tử hoặc học sinh với cảnh phi thân, các cô gái hớt tóc leo lên ghế đè đầu đè cổ khách, củ khoai môn, chó mèo làm bậy, và các đào kép cải lương trên sân khấu. Những lời phê của anh thường vạch trần sự việc (không nhất thiết chính xác) và có vẻ công kích ý tưởng bài viết. Với tính chất trơ trụi và tấn công, các còm của anh như đít trơ mông trụi và chân bay tay múa.
29. Năm Xích Lô: (1415, 9449, 6.68) Public, 20 Dec 13
Năm Xích Lô vừa là tác giả vừa là còm sĩ. Là tác giả, anh viết với lòng đam mê cho tương lai dân tộc và tình thương những người nghèo khổ, nhất là các thương binh VNCH, tại Việt Nam. Là còm sĩ, anh hòa đồng với mọi người, cố gây hòa khí trong thôn, và trao đổi những còm vui tươi dí dỏm. Ngoài ra, anh cụ thể hóa lời kêu gọi của anh qua những hành động thiết thực giúp đỡ các thương binh VNCH. Tình yêu nước của anh khiến rừng than núi khóc làm những kẻ xâm lăng kinh hãi rút lui. Lòng thương người của anh khiến lũ rút sóng lùi để dân nghèo thoát cảnh thiên tai hoạn nạn.
30. ngocgia: (367, 990, 2.70) Public, 12 Nov 15.
ngocgia ít viết còm, và khi viết cũng chỉ viết ngắn gọn, nhưng có đầy dũng khí chống cộng. Anh là người tài giỏi về kỹ thuật thông tin. Điểm nổi bật của anh là lòng si mê nhạc sĩ Bảo Như dù cô Bảo Như hăm he cho biết nàng là cô sư tử nhỏ trong góc. Mối tình si của anh không biết có động được lòng cô Bảo Như không, nhưng chắc chắn sẽ khiến hùm thương hổ mến.
31. Nguoiduatin: (22736, 66763, 2.94) Public, 18 May 15
Nguoiduatin vừa là tác giả vừa là còm sĩ. Là tác giả, anh là một thiên tài. Anh tự nhận chỉ có học trình độ tiểu học và từng là thằng bé đánh giầy. Tuy nhiên, anh viết nhiều bài xuất sắc có nội dung chống cộng mạnh mẽ, nhất là vạch trần sự tàn ác của Hồ Chí Minh và đồng bọn, với kỹ thuật viết điêu luyện vượt xa những học giả có bằng cấp thạc sĩ tiến sĩ. Anh còn làm thơ dí dỏm và cảm động. Là còm sĩ, anh đoạt kỷ lục về số lượng lời phê. Trong khoảng một năm rưỡi từ lúc dùng nick xanh, anh viết hơn 22 ngàn lời phê, trung bình hơn 40 lời phê mỗi ngày. Anh săn lùng DLV tích cực và sẵn sàng tranh luận với bất cứ ai. Anh tận tụy viết còm có nhiều trích dẫn và links tới các tài liệu bài vở hay. Khi anh xả stress, anh cũng tận tụy xả stress thoải mái với những còm tiếu lâm duyên dáng có những hoạt hình dí dỏm.
Tôn chỉ của anh là ĐMCS. Ý chí đạp ma chém sản của anh được thể hiện qua cách viết đón mây chào sấm có khả năng đuổi mưa chuyển sóng khiến đám DLV chạy te tua. Các bài viết và lời phê của anh cho thấy anh nguyện đổ máu chẳng sờn và sẵn sàng đem mạng cứu sống đất mẹ chói sáng. Anh hô hào mọi người tích cực tranh đấu để mang chính sách đổi mới cuộc sống đến mọi cơ sở. Anh khuyên mọi người đừng mơ chỉnh sửa và đừng mất công sửa đảng mọi cộng sản. Với anh, đảng mọi cộng sản đổi mãi cũng sai, đi mãi cũng sa đọa một cách suy đồi muốn chôn sống. Anh băn khoăn hỏi đất mẹ chữ S đang mất còn sao? Anh hối thúc đi mau chiến sĩ, tham gia các cuộc biểu tình, đấm mặt cảnh sát và đá mõm chó săn, cho dù đổ máu chạm súng đến mấy chẳng sờn để đạt mục tiêu đắp mồ cộng sản. Tuy xông pha càn quét DLV, anh vui vẻ đón mừng còm sĩ đã mang công sức đánh máy chết sống, để mặc chó sủa. Với những nỗ lực phi thường của anh là chiến sĩ thông tin, anh quả thật đáng mặt chí sĩ.
32. người chuyển lửa: (409, 1250, 3.06) Public, 19 Nov 15.
người chuyển lửa viết lời phê bằng những vần thơ lai láng theo thể̉ thơ thất ngôn tứ tuyệt, ngũ ngôn, lục bát, và các thể loại khác. Anh là một thi sĩ tài hoa với lòng hận thù cộng sản. Những vần thơ than trao lửa chuyển sôi sục của anh nung nấu ý chí sắt son cho dân tộc hủy diệt đám ma cộng sản giày xéo quê hương.
33. Người Đi Săn: (4952, 14166, 2.86) Public, 19 Dec 14.
Người Đi Săn thực hiện đúng nick mình, nghĩa là anh chuyên đi lùng DLV hoặc truy nã những người có tư tưởng mà theo anh bướng bỉnh. Trong vài tháng cuối năm 2016, anh tranh cãi nhiều với các còm sĩ khác về Donald Trump và cuộc bầu cử tại Hoa Kỳ với lý lẽ sắc bén. Khác với các còm sĩ chỉ chú trọng dai dẳng vào các đề tài tranh cãi về chính trị hoặc triết lý, anh có một cuộc sống thăng bằng, có óc khôi hài dí dỏm tuyệt diệu, và có tình huynh đệ chi binh với các còm sĩ phe ta rất đậm đà. Với tài năng săn quỷ lùng ma, anh đã khiến nhiều DLV chạy té khói.
34. NguyenNguyen(Thai Binh): (2784, 11855, 4.25) Public, 9 Sep 14.
NguyenNguyen (Thai Binh) sinh sống tại Thái Bình, miền Bắc, nhưng hận thù chế độ cộng sản vô cùng và khinh thường Hồ Chí Minh. Anh thường viết còm bằng các câu thơ lục bát. Dạo gần đây không thấy anh viết nữa. Mong mọi chuyện bình an đến với anh. Những bài thơ của anh có vần gai điệu góc châm chích chế độ cộng sản và vạch trần sự tàn ác ngu dốt của nhóm cầm quyền.
35. Nguyễn Nhơn: (532/1097/2.06) Public, 20 Sep 15.
Nguyễn Nhơn viết ít còm, nhưng những còm anh viết thường khá dài và giúp thế hệ trẻ hiểu thêm về hai thể chế Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) tại miền Nam trước ngày 30 tháng 4 năm 1975, nhất lả hai Hiến pháp của thời Đệ Nhất và Đệ Nhị Cộng Hòa. Anh biểu lộ niềm tin mạnh mẽ vào tuổi trẻ Việt Nam sẽ đứng lên lật đổ cộng sản, có lẽ vì anh cũng đã từng trẻ với hào khí và tình yêu tổ quốc bao la. Những bài viết về nền chính trị VNCH của anh là những nỗ lực xẻ núi khai rừng mở mang con đường học hỏi tìm tòi cho tuổi trẻ Việt Nam.
36. Nguyên Thạch: (1255, 4805, 3.83) Public, 25 Mar 13.
Nguyên Thạch là thi sĩ đại tài. Anh viết những bài thơ thiết tha cho quê hương tổ quốc, lên án nhóm cầm quyền cộng sản bán nước, hèn với giặc ác với dân. Anh cũng viết những bài bình luận sắc bén và kêu gọi mọi người đoàn kết và chống lại chế độ cộng sản. Là còm sĩ, anh công kích DLV và ủng hộ các còm sĩ phe nhà. Lời thơ và văn viết lửa xé mưa gào và mây ủ núi sầu của anh vừa mạnh mẽ thôi thúc người dân Việt Nam vùng lên lật đổ chế độ bạo tàn vừa bi thương tráng lệ kêu gọi dân tộc Việt giữ vững niềm tin con cháu Lạc Hồng trong cuộc đấu tranh.
37. Phóthườngdân: (4790, 19172, 4.00) Private, 20 Jun 15.
Phóthườngdân viết còm thường xuyên trên DLB biểu lộ tinh thần chống cộng cao và lòng thương chứa chan cho dân tộc Việt. Có còm sĩ ví còm của cô như món ăn hàng ngày. Không ăn là không sống được. Anh nguoiduatin thường trêu ghẹo anh Hoàng Hạc với cô. Trong một lần trao đổi còm với tôi, anh Hoàng Hạc bày tỏ nỗi niềm xao xuyến về cô. Vin vào đó, tôi ví von nhan sắc của cô khiến lòng xao dạ xuyến. Nhưng anh Hoàng Hạc dường như không hài lòng về câu đó. Do đó tôi sẽ thử một câu khác. Vì còm của cô rất thường xuyên, hôm nào mà chưa thấy còm của cô là ai cũng sốt ruột trông ngóng như con chờ mẹ đi chợ về ̣để được ăn quà. Do đó nhan sắc của cô đẹp đến độ nếu không thấy cô, ai cũng mắt trông miệng ngóng.
38. Phương thơ: (4136, 26067, 6.33) Private, 13 Nov 14.
Phương thơ là người chống cộng mãnh liệt. Không rõ cô hay phu quân Đại Úy an ninh quân đội của cô viết lời phê nhưng chúng ta có thể nhận ra cách diễn tả có hai kiểu. Một kiểu mạnh mẽ thù ghét cộng sản như chỉ muốn lên cò súng chỉa vào mặt chúng. Một kiểu nhẹ nhàng êm ái dễ thương ngọt ngào với các còm sĩ. Ngoài ra, hình thức dường như cũng có hai cách nói. Một theo tiếng Bắc và một theo tiếng Nam. Dầu sao chăng nữa, với khẩu Colt 45 của viên Đại Úy an ninh quân đội và avatar Marilyn Monroe, nhan sắc đẹp quyến rũ của cô khiến tim ngừng dạ thót như bị súng chỉa cò lên.
39. Saigonnho: (2775, 10709, 3.86) Private, 3 Nov 15.
Saigonnho viết nhiều còm chống cộng và ủng hộ phe nhà. Anh thường kèm theo những hình ảnh đặc sắc, nhất là những hình về lá cờ vàng ba sọc đỏ hoặc các cô gái Việt Nam trong áo dài cờ vàng. Ngoài ra, anh thích trao tặng hoa cho các còm sĩ phe nhà. Những hình ảnh trăng tiếc sao buồn và gió hú biển gào về lá cờ vàng của anh gây xúc động mạnh.
40. Teosg:
Teosg viết ít lời phê, nhưng lời phê nào của anh cũng có giá trị lý luận cao. Anh phân tách vấn đề tỉ mỉ, đưa ra luận đề, và trình bày lý lẽ hai bên. Ý chí chống cộng của anh cứng rắn mạnh mẽ. Kiến thức anh bao la mênh mông. Lý lẽ anh vững chắc sâu xa. Với trí tuệ thánh ghen thần tỵ và lý luận ma sờn quỷ hãi, anh xứng đáng là viên ngọc sáng chói trong khối còm sĩ DLB.
41. Thanh Pham: (1845, 7287, 3.95) Public, 13 Mar 14.
Thanh Pham viết lời phê bằng những bài thơ kêu gọi đấu tranh và nguyền rủa cộng sản với lời lẽ bi thương nhưng quyết liệt. Anh viết dưới đủ mọi thể loại, từ thất ngôn tứ tuyệt, lục bát, và tự do. Anh than trách anh đã "tắt nụ cười" vì "tuổi đã già" và "hơi đã tàn" trong bài thơ "Tắt Nụ Cười." Tuy nhiên, ý chí anh lúc nào cũng mạnh mẽ, và lời thơ của anh là những lời tâm hừng huyết hực kêu gọi toàn dân Việt Nam đứng dậy lật đổ chế độ cộng sản.
42. Tieu Sơn: (3881, 13740, 3.54) Public, 5 Jul 14.
Tieu Sơn viết nhiều còm đả kích DLV hoặc các còm sĩ có lý luận thiên cộng với lời lẽ ôn hòa nhưng không kém phần uy dũng. Anh ủng hộ còm sĩ phe nhà nhiệt tình. Tuy nhiên, anh cũng như tôi lúc trước, không biết Free Duck là dân kẹp tóc sắc sắc không không. May nhờ anh Tư Xị báo động mới giật thót mình tỉnh ngộ. Các còm của anh đả kích cộng sản như chặt núi chém rừng làm DLV chạy tán loạn.
43. trankl96: (3433, 8672, 2.53) Private, 22 Mar 13.
trankl96 viết nhiều còm chống cộng hăng say. Anh thường ghé qua Xóm Nhà Lá tán dóc với các xóm viên trong lúc trà dư tửu hậu, nhưng thỉnh thoảng cũng nghiêm nghị. Anh có avatar kỳ lạ. Tôi nhìn nó cả năm phút, ngắm nghía đủ mọi góc cạnh, mà vẫn không nhận ra đó là gì. Tôi dùng Google tìm kiếm hình ảnh thì Google cũng bó tay, và cho biết phỏng đoán gần nhất là con két. Tôi nghĩ chắc anh dùng avatar đó là bùa trù ẻo các DLV vì họ thường nhai đi nhai lại cùng một bài tuyên truyền như con két. Avatar của anh do đó hoạt động như bùa ếm làm im két xóa còm vì các DLV bị cứng họng miệng câm nín hoặc còm bị xóa.
44. Trần Thị Hải Ý: (4884, 18237, 3.73) Private, 22 Mar 13.
Trần Thị Hải Ý vửa là tác giả vừa là còm sĩ. Là tác giả, cô viết nhiều bài có giá trị với phân tích rõ ràng và mạch lạc, có dẫn chứng đầy đủ. Là còm sĩ, cô phát biểu nhiều ý kiến sâu sắc. Cô có biệt tài truy lùng DLV và phanh phui ra nguồn gốc tài liệu hoặc văn bản mà DLV sao chép. Cô có kiểu ăn nói thẳng thắn và nhiều khi sắc bén. Tôi tưởng tượng cô là một thiếu nữ có sắc đẹp cấu xé tim phổi các chàng trai khiến họ không thể thở hoặc lưu thông huyết mạch. Cái nhan sắc phổi xé tim oà đó còn khiến các vật vô tri vô giác phải động lòng đến độ sỏi khóc đá gào.
45. Triệu Lương Dân:
Triệu Lương Dân viết còm qua những bài thơ dài và những hình ảnh hoặc video clips. Anh có lòng thiết tha đến quê hương, thường viết những bài thơ tưởng nhớ đến Hà Nội và các miền Việt Nam. Anh tố cáo những hoạt động rửa tiền của các viên chức cộng sản tại hải ngoại. Những bài thơ anh có âm vang như sông than núi thở luyến tiếc thời xa xưa nào đó.
46. Trường Tu Tiểu Hổ: (1351, 4155, 3.08) Public, 19 Sep 15.
Trường Tu Tiểu Hổ sinh sống tại Đức và là một xóm viên của Xóm Nhà Lá. Lời phê của anh rất có giá trị và thường có những phân tích hoặc lý luận tỉ mỉ rõ ràng. Anh thường đủa giỡn nhưng cũng lễ độ lịch sự với các anh nguoiduatin, Mây Lang Thang, và các xóm viên khác. Anh rất nghiêm khắc với DLV. Anh nhất định muốn xưng hô Chú/Cháu với tôi làm tôi rất ngại ngùng vì tôi chỉ hơn anh vài **** tuổi. (Qua tên Tiểu Hổ, tôi đoán anh sinh năm 1987, tuổi Đinh Mão.) Lời lẽ của anh mạnh mẽ như tiếng hùm gầm hổ rống khiến DLV khiếp sợ.
47. Tú Nớp: (1245, 1795, 1.44) Private, 18 Jan 16.
Tú Nớp dường như có liên hệ với anh Hoài Việt và anh Tư Xị. Tôi không rõ chỉ là quen biết hay có họ hàng, nhưng anh chắc chịu ảnh hưởng của anh Hoài Việt qua cách ăn nói. Anh nói chuyện có duyên và dí dỏm. Tuy khôi hài, anh thường có lời phê chính xác, phản ảnh trí tuệ thông minh nhanh nhẹn. Ăn nói duyên dáng, lịch sự, và ga lăng, lời ăn tiếng nói hoa chào bướm lượn của anh rất dễ gây cảm tình, nhất là với người khác phái.
48. Tư Xị: (1093, 1479, 1.35) Private, 6 Dec 15.
Tư Xị là người độc đáo qua lối diễn tả thông thái cho dù say sưa. Mỗi ngày anh uống bốn ly (do đó có tên Tư Xị): sáng, trưa, chiều, tối. Anh xỉn sau ly thứ tư. Anh dường như có liên hệ với anh Tú Nớp, không rõ qua split personality, họ hàng, hay quen biết. Vì tên anh viết tắt là TX, cũng là viết tắt của Trưởng Xóm, tôi ghẹo anh là anh muốn tranh chức Trưởng Xóm với anh việt. Chắc anh say quá nên không thèm đếm xỉa đến cuộc vận động tranh cử này. Tuy say, anh viết những lời phê thông thái, thí dụ ý thức được tính chất sắc sắc không không trong câu trả lời của cô Free Duck. Anh quả thực là có trí thông tuệ thái cho dù trong lúc chén cụng ly trào.
49. việt: (4366, 12735, 2.92) Public, 20 Feb 14.
việt có nhiều tài năng. Anh có khiếu về nghệ thuật, có tài viết chữ nghiêng theo kiểu calligraphy (mặc dù anh chưa có dịp thi thố), nghe âm nhạc chọn lọc, có kiến thức sâu xa về dinh dưỡng. Là người lãng mạn đa tình anh thường để tâm hổn anh đi rong chơi ngỏ lời yêu thương với nhiều người. Anh vẫn thường cụng ly với các xóm viên khi họ tụm năm túm ba đầu xóm chọc ghẹo các cô thôn nữ qua lại. Tuy nhiên, anh trở nên hung hăng dữ tợn với DLV. Tôi gọi anh là người chống cộng lãng mạn. Tài năng đa dạng của anh khiến cây quỳ hoa lạy. Tính dữ tợn của anh với tà ma đạo tặc khiến ma co quỷ rút.
50. Vinh Danh Cờ Vàng:
Vinh Danh Cờ Vàng cư ngụ tại Hoa Kỳ. Anh từng phục vụ trong ngành ngoại giao và có dịp làm việc tại các quốc gia Phi châu. Trước đây, anh dùng tên bứcxúc vì ghét lối dùng chữ Việt cộng. (Tôi không hiểu tại sao anh lại tự đặt tên bằng từ ngữ mà anh ghét.) Mẹ anh từng là cô giáo và ba anh là sĩ quan tác chiến trong QLVNCH. Đó là lý do anh dùng nick Vinh Danh Cờ Vàng. Anh là người dễ cảm xúc, hay khóc nhưng có lòng thương người bao la, đã từng giúp đỡ những người thiếu thốn hoạn nạn tại Việt Nam. Bản tính hiền lành và lòng thương người vĩ đại của anh khiến rừng xao núi động.
Như viết trong bài trước (Cao-Đắc 2015), độc giả nên tham gia viết còm và ghi danh để có nick xanh và avatar. Ngoài ra, tôi mong các còm sĩ nick xanh chọn mở hồ sơ còm để mọi người có thể đọc được các còm, giúp cho việc giao tiếp và học hỏi. Nếu cần biết thêm chi tiết, các bạn đọc lại bài tôi viết về DISQUS (tlđd.).
F. Kết Luận:
Năm 2016 chứng kiến sự phát triển của trang mạng DLB về số lượng và phẩm chất bài vở, đóng góp của tác giả và còm sĩ. Gần 350 tác giả đóng góp bài vở dưới đủ mọi hình thức, từ bình luận, luận văn, cho tới biếm họa, thơ, nhạc. Số lượng độc giả gia tăng 13% so với năm 2015.
Vì tiếp cận DLB bị NCQCS cản trở qua tường lửa và những hăm dọa khác, các con số thống kê về lưu thông trên mạng của DLB bị hạn chế. Tuy nhiên, các khía cạnh khác cho thấy DLB có nhiều triển vọng phát triển mạnh mẽ. Qua phân tích các thông số về lưu thông trên mạng, ta thấy độc giả của DLB có phẩm chất cao hơn độc giả các trang mạng "lề đảng" trong nước về khía cạnh chú trọng vào bài viết.
Dầu sao, chúng ta không nên tự khen ngợi chúng ta mà nên tiếp tục cố gắng hơn nữa trong cuộc chiến thông tin. Chúng ta nên đoàn kết, giữ hòa khí trong thôn, hỗ trợ lẫn nhau, và giữ trí tuệ sáng suốt để không bị rơi vào kế của những kẻ cộng sản lưu manh ác độc. Cùng với nhau, chúng ta hãy hợp tác đóng góp trang mạng DLB qua việc truyền bá DLB tới gia đình, bạn bè, và người quen; đóng góp bài vở hữu ích cho cuộc đấu tranh; viết lời phê phát biểu ý kiến xây dựng; và làm những gì trong tầm tay để đẩy mạnh phong trào tự do dân chủ.
CẢM TẠ:
Tôi chân thành cám ơn anh JU MONG Sinh Sự đã đề nghị tôi viết bài này và trích dẫn lời phê cảm động của cô Mỹ Tiên trong bài tôi viết năm ngoái.
Tài Liệu Tham Khảo:
tlđd.: tài liệu đã dẫn, thay cho "sđd." (sách đã dẫn) để chỉ tài liệu (sách, trang mạng, liên lạc riêng, v.v.) đã trích dẫn xuất hiện ngay trước trích dẫn này.
